به امام علیه السلام گفتند: چگونه بر دلیران پیروز شدی؟ حضرت فرمودند:
وَ قِیلَ لَهُ عَلَیْهِ السَّلَامُ بِأَیِّ شَیْءٍ غَلَبْتَ الْأَقْرَانَ فَقَالَ مَا لَقِیتُ أَحَدًا إِلَّا أَعَانَنِی عَلَى نَفْسِهِ.

با کسی روبرو نشدم جز آن که مرا علیه خودش یاری می داد.
نهج البلاغه: حکمت 310
شرح حدیث:
طبق توضیح سید شریف رضی ترس من در دل دشمنم می افتاد. درباره فرزندش امام عصر روحی له الفداء آمده که ایشان مَنصُورِ بِالرُّعبِ هستند خداوند رعبی در دل دشمنانشان می اندازد که همان عامل پیروزی او می گردد.

در روزهای جمعه دعایی وارد است که عرض می کنیم:
وَ أَیِّدْهُ بِالنَّصْرِ وَ انْصُرْهُ بِالرُّعْبِ وَ قَوِّ نَاصِرِیهِ وَ اخْذُلْ خَاذِلِیهِ؛
خداوندا امام عصر علیه السلام را به ایری خود تایید کن و او را با رعب و ترسی که در دل ها می اندازد پیروزش نما و هر که او را کمک می کند یاری فرما و هر که او را خوار می نماید خوارش کن.(1)

نکته قابل توجه و انصُرهُ بِالرُّعب است یعنی برای پیروزی حضرت بر دشمنان نیاز بکارگیری اسلحه های مدرن و خانمان سوز نیست بلکه خداوند تبارک و تعالی چنان ترسی و وحشتی از ناحیه آن گرامی در دل ها می اندازد که اکثر مخالفان را وادار به تسلیم در برابر حضرتش می نماید و ما از خداوند می خواهیم که خداوندا چنان کند که حضرت با رعب بر دشمنانش یاری شود.

محمد بن مسلم می گوید از امام باقر علیه السلام شنیدم که فرمودند:
الْقَائِمُ مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ مُؤَیَّدٌ بِالنَّصْرِ تُطْوَی لَهُ الْأَرْضُ وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَبْلُغَ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبِ وَ یُظْهِرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ دَیْنَهُ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛
قائم به سبب پیدایش ترس در دل دشمنان پیروز می گردد و به یاری شدن از ناحیه خدا تایید می شود و زمین برای او پیموده می گردد و گنج های زمینی برایش آشکار می شود و فرمانروایی و سلطنت وی شرق و غرب جهان را فرا می گیرد و خداوند دین خود را به وسیله او بر تمام مکتب های جهان پیروز می کند هر چند مشرکان ناخشنود و مخالف باشند.(1)

آری این بزرگوار فرزند آن شخصیتی است که در سن جوانی وقتی وارد میدان رزم می شد یلان و دلیران عرب به لرزه می افتادند و گاه پا به فرار می گذاشتند و حاضر نبودند با آن حضرت مقابله و کارزار کنند و این همان رعبی بود که خداوند در دل دشمنان امام علیه السلام می انداخت.

شرح ابن میثم
سید رضى مى فرماید: امام علیه‌ السلام با این گفتار اشاره فرموده است بر این که هیبت آن بزرگوار در دلها مى افتاد.

مقصود امام علیه‌ السلام آن است که هیبت آن بزرگوار و تصوّر شجاعان که پیروزى او را بر همگنان و کشتن ایشان را نتیجه اى عادى مى دانستند، باعث عقب نشینى و ضعف مقاومت آنها مى شد، و این چیزى بود که او را علیه رقیبان یارى مى کرد.(2)

پی‌نوشت‌ها:
1- مفاتیح الجنان محدث قمی
2- بحارالانوار، ج 52، ص 191
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 679 و 680)

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.